Trẻ sơ sinh, nhất là những trẻ sơ sinh tháng đầu tiên, sức khỏe của bé còn yếu, các bộ phận trên cơ thể còn chưa kịp thích nghi với môi trường bên ngoài nên dễ gặp nhiều chứng bệnh nguy hiểm. Trong giai đoạn này, bố mẹ cần có phương pháp chăm sóc đặc biệt để bé được khỏe mạnh và phát triển tốt cả về thể chất lẫn tinh thần.
Dưới đây là một số đặc điểm và phương pháp chăm sóc trẻ trong tháng đầu tiên mà bố mẹ cần nhớ:
1. Đặc điểm của trẻ sơ sinh tháng đầu tiên
– Trọng lượng: Trong tuần đầu tiên sau khi sinh bé chưa kịp thích nghi với việc nạp chất dinh dưỡng qua việc bú mẹ thay vì chất dinh dưỡng tự cung cấp cho bé thông qua đường dây rốn như khi còn trong bụng mẹ.
Ngoài ra, môi trường bên ngoài cũng có thể làm bé bị sút vài lạng, tuy nhiên từ tuần thứ 2 trở đi cơ thể bé sẽ được ổn định và tăng cân nhanh chóng. Theo các chuyên gia, mức tăng phù hợp cho trẻ sơ sinh trong tháng đầu tiên là khoảng 600 gam.
– Nhận thức: Khi vừa sinh ra bé đã có khả năng tự bú vú mẹ, tuy nhiên phải sang tuần thứ 3 khi đói mà không có núm vú mẹ bé sẽ tự bú các ngón tay của mình. Do đó, các mẹ có thể thông qua đó để nhận biết được khi nào bé đói được chính xác hơn.
– Giác quan: Tầm nhìn của trẻ sơ sinh tháng đầu tiên còn rất mờ, thường chỉ 20-35cm, nếu mẹ muốn bé nhìn rõ và làm quen với khuôn mặt của mẹ hãy ghé sát mặt bé khi cho bé bú hoặc nói chuyện cùng bé.
Các bé trong 2 tuần đầu của tháng đầu tiên cũng thường có thói quen nhìn vào lông mày, đường viền tóc hoặc đôi môi của mẹ thay vì nhìn vào mắt. Khi bé đã quen dần với giọng nói, khuôn mặt của mẹ bé sẽ dần chuyển qua thích thú với việc trao đổi bằng ánh mắt. Trong 2 tuần cuối, trẻ thường bị thu hút bởi các vật thể sáng, chuyển động, có độ tương phản cao hay đen trắng…
– Thói quen: Trong những ngày đầu tiên vừa mới ra đời, phần lớn thời gian bé chỉ dành để ngủ, nằm yên hoặc ngọ nguậy.
Hình thức giao tiếp của bé trong giai đoạn này đa số là khóc, tuy nhiên từ tuần thứ 2 trở đi bé có thể phân biệt được giọng nói của mẹ với những giọng khác, thích được mẹ âu yếm, hôn, vuốt ve.
2. Phương pháp chăm sóc trẻ sơ sinh tháng đầu tiên
– Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng duy nhất và tốt nhất cho bé, không cho bé ăn/uống thêm bất kỳ thứ nào khác, kể cả nước lọc. Đối với những mẹ thiếu sữa, các mẹ cần tuân thủ đúng quy trình pha sữa để tránh hiện tượng tiêu chảy
– Xương trẻ sơ sinh còn yếu nên khi ẵm bồng, mẹ cần chú ý ôm con sát vào lòng, dùng tay đỡ đầu, cổ, lưng và mông. Mẹ cũng nên có các hành động vuốt ve, âu yếm và tương tác bằng mắt để tăng sự gần gũi, gắn kết giữa mẹ và bé
– Khi đặt bé, mẹ cần chú ý đặt xuống chỗ phẳng, êm, có nệm không quá mềm và lún vì nệm mềm có thể làm ảnh hưởng xấu tới xương của con
– Không bế xốc, rung lắc hoặc đưa nôi, đưa võng quá mạnh làm tổn thương xương, não của bé
– Quấn tã cho bé trong những ngày đầu tiên cũng rất cần thiết vì sẽ giúp bé có cảm giác an toàn giống như khi còn trong bụng mẹ, tránh bị giật mình khi ngủ. Tuy nhiên mẹ cần chú ý chọn tã êm, không quá dày và nên quấn lỏng để bé được thoải mái
– Khi còn ở trong bụng mẹ, môi trường, nhiệt độ luôn duy trì ổn định, tuy nhiên khi vừa ra bên ngoài nhiệt độ thay đổi liên tục. Vì vậy, mẹ cần kiểm tra thân nhiệt thường xuyên cho trẻ để có thể bớt áo nếu quá nóng hoặc quàng khăn, đeo tất thêm cho bé nếu quá lạnh.
Ánh Tuyết